Verbeelding van de ruimte
Sinds het najaar van 2024 ben ik, naast mijn promotieonderzoek, aan het schrijven geslagen bij uitgeverij Ten Have. Het wordt een schrijven over de verbeelding van de ruimte, hoe de blik aar buiten ons ook veel vertelt over wie wij zijn als mens.
Ik ben een groot voorstander van filosofie die direct in verbinding staat met de praktijk, in dit geval met de wetenschap. Daarom bezoek ik voor dit project (radio)telescopen – vooral in Europa, maar ook daarbuiten, om in gesprek te gaan over de wetenschap die daar wordt bedreven, de geschiedenis van de plek en de geopolitieke perspectieven die eraan verbonden zijn. Deze observatoria zijn plekken vol fascinerende verhalen en vertellen over hoe wetenschap wordt gevormd door historische, sociale en politieke contexten. Juist die gelaagdheid maakt deze locaties zo interessant om er over te schrijven.
Het boek wordt verwacht in 2027 en in de tussentijd geef ik graag lezingen en presentaties of kom ik graag vertellen over het project.
Introductie
Tijdens mijn eerste twee studies stond de rol van de verbeelding in de wetenschappen centraal; Hoe gebruiken wetenschappers de verbeelding om de wereld beter te begrijpen? Een grote vraag, waar al veel over is geschreven in de filosofie. Zeker de afgelopen twintig jaar, is er veel (her)nieuw(de) interesse in de rol van de verbeelding in de wetenschappen en technologie. Denk aan de rol van de verbeelding in innovatie, of de rol van Science Fiction in wetenschappelijke en technologische doorbraken.
De afgelopen jaren heb ik me toegelegd om antwoord te vinden op de rol van de verbeelding in de filosofie van de ruimte. In mijn promotie onderzoek ga ik in gesprek met wetenschappers uit de ruimtevaartindustrie en verken ik hoe zij nieuwe kennis ontwikkelen. Het is bekend dat verbeelding, visualisatie en gedachte-experimenten een belangrijke rol spelen in wetenschap, zoals innovatief denken. Maar we weten nog bijzonder weinig over de processen van verbeelding en welke rol verbeelding speelt in de zoektocht naar wetenschappelijke kennis.
Maar een promotieonderzoek is iets anders dan een romantische en poëtische benadering van de kosmos, een perspectief waar ik zelf wel enorm de behoefte aan heb. Daarom wil ik wil de verbeelding van de ruimte niet alleen vanuit een analytisch perspectief benaderen, maar ook de menselijke verhalen en dromen achter de ontdekkingen leren kennen. Ik vertel nu wellicht niks nieuws, maar wetenschap is diep verweven met locatie en de mensen die de wetenschap vormgeven.
De verbinding tussen wetenschap en plek is essentieel. Het onderzoek naar de ruimte wordt vaak beïnvloed door de lokale cultuur, de geschiedenis van de regio en de specifieke uitdagingen van de plek zelf. In veel gevallen wordt wetenschappelijk onderzoek gevormd door de gemeenschap waarin het plaatsvindt, en dit leidt tot unieke perspectieven en innovaties. Zoals de filosoof Gaston Bachelard in zijn werk over de poëtica van ruimte uiteenzet, beïnvloeden onze fysieke ruimtes onze gedachten en emoties. Dit idee versterkt de link tussen de wetenschap van ruimte en de manier waarop mensen zich verhouden tot hun omgeving.
Wat het universum *is*, is onlosmakelijk verbonden met de aarde, met onze plek en onze manier van kijken en ervaren. Daarom mijn vraag: Wat betekent het om onze blik naar buiten te richten? Wat zegt dat over ons?
Voor velen, behalve het handje vol astronauten dat naar de ruimte is geweest, is ruimte een abstract concept. We weten niet hoe het voelt, we weten niet hoe het is om er te zijn. Toch staan we er allemaal mee in verbinding en is het een plek vol betekenis en geschiedenis. Elke ontdekking die we doen in de in het universum reflecteert terug op onszelf, onze aarde, en onze plaats in het grotere geheel. Dit maakt het belangrijk om niet alleen naar de technische en wetenschappelijke aspecten te kijken, maar ook naar de menselijke verhalen die deze ontdekkingen aandrijven. De verhalen van de wetenschappers, de gemeenschappen en de culturen die betrokken zijn bij ruimteonderzoek vormen een prachtige bron van betekenis dat onze nieuwsgierigheid prikkelt en ons aanzet tot reflectie.
Geleidt door mijn romantische inborst en mijn enthousiasme om met anderen ideeën uit te wisselen, gedachten te delen, te spreken over onderwerpen die ogen doen oplichten, hersenen doen kraken en áha-momenten doen ontstaan, krijgt vorm in dit project. Door de jaren heen heb ik vriendschappen opgebouwd en kennis uitgewisseld met ruimte experts van over de hele wereld van ruimtevaartdeskundigen, natuurkundigen, specialisten in ruimterecht, interstellaire reizigers, ingenieurs en kunstenaars. Samen met hen bezoek ik plekken waar ruimteonderzoek plaatsvindt, en we gaan in gesprek met de mensen die er werken en onderzoeken doen. We vragen ons af: Wat is de geschiedenis van deze plek? Welke impact heeft ruimteonderzoek op de mensen die hier leven, en hoe beïnvloedt deze plek het onderzoek? Wat betekent het om onze blik naar de sterren te richten vanaf deze plek?
In deze bundel beschrijf ik mijn reizen naar observatoria en ruimteonderzoeksinstituten, gedreven door de wens om meer te leren over de betekenis van plaats. Ik zie deze expedities niet alleen als wetenschappelijke avonturen, maar ook als kansen om de mensheid en haar geschiedenis in een breder perspectief te plaatsen. Elke locatie onthult verhalen die verder gaan dan de technische wonderen van ruimtevaart; ze bieden een blik op de menselijke ervaring, onze dromen, en de lessen die we hebben geleerd. Wat zegt de ruimte over onze plaats in het universum? Hoe beïnvloeden onze verhalen de manier waarop we de toekomst verkennen? En wat kunnen deze ontdekkingen ons leren over de essentie van ons bestaan?
Dit schrijven belicht de schoonheid van plek en ruimte, het kijken naar de sterren terwijl we tegelijkertijd, onvermijdelijk en essentieel, aardbewoners zijn. Door deze verhalen te delen, hoop ik een ruimte te creëren voor reflectie en dialoog, waar wetenschap en filosofie elkaar ontmoeten.
Irbene Telescoop, die ik in zomer 2024 bezocht met kunstenaars Elza Berzina en Jippe Liefbroer
Bezoek aan Brorfelde telescoop met dr. Emilie Skulberg
Irbene Telescoop in Letland waar ik in de zomer 2024 een bezoek aan bracht met kunstenaars Elza Berzina en Jippe Liefbroer
Brorfelde in Denemarken, samen met wetenschapper Emilie Skulberg
Irbene Telescoop in Letland waar ik in de zomer 2024 een bezoek aan bracht met kunstenaars Elza Berzina en Jippe Liefbroer
Brorfelde in Denemarken, samen met wetenschapper Emilie Skulberg
Introductie
Tijdens mijn eerste twee studies stond de rol van de verbeelding in de wetenschappen centraal; Hoe gebruiken wetenschappers de verbeelding om de wereld beter te begrijpen? De afgelopen jaren heb ik me toegelegd om antwoord te vinden op deze vraag in de filosofie van de ruimte. In mijn promotie onderzoek ga ik in gesprek met wetenschappers uit de ruimtevaartindustrie en verken ik hoe zij nieuwe kennis ontwikkelen. Het is bekend dat verbeelding, visualisatie en gedachte-experimenten een belangrijke rol spelen in wetenschap, zoals innovatief denken. Maar we weten nog bijzonder weinig over de processen van verbeelding en welke rol verbeelding speelt in de zoektocht naar wetenschappelijke kennis.
Ik wil de ruimte niet alleen vanuit een wetenschappelijk perspectief benaderen, maar ook de menselijke verhalen en dromen achter de technologieën en ontdekkingen leren kennen. Wetenschap, zo blijkt, is diep verweven met locatie en de mensen die de wetenschap vormgeven. Wat het universum is, is onlosmakelijk verbonden met de aarde, met onze plek en onze manier van kijken en ervaren. Wat betekent het voor ons, als mensen, om te denken dat we onszelf en onze plek in het universum kunnen begrijpen?
De verbinding tussen wetenschap en plek is essentieel. Het onderzoek naar de ruimte wordt vaak beïnvloed door de lokale cultuur, de geschiedenis van de regio en de specifieke uitdagingen van de plek zelf. In veel gevallen wordt wetenschappelijk onderzoek gevormd door de gemeenschap waarin het plaatsvindt, en dit leidt tot unieke perspectieven en innovaties. Zoals de filosoof Gaston Bachelard in zijn werk over de poëtica van ruimte uiteenzet, beïnvloeden onze fysieke ruimtes onze gedachten en emoties. Dit idee versterkt de link tussen de wetenschap van ruimte en de manier waarop mensen zich verhouden tot hun omgeving.
Voor velen, behalve het handje vol astronauten dat naar de ruimte is geweest, is ruimte een abstract concept. We weten niet hoe het voelt, we weten niet hoe het is om er te zijn. Toch staan we er allemaal mee in verbinding en is het een plek vol betekenis en geschiedenis. Elke ontdekking die we doen in de in het universum reflecteert terug op onszelf, onze aarde, en onze plaats daarin. Dit maakt het belangrijk om niet alleen naar de technische en wetenschappelijke aspecten te kijken, maar ook naar de menselijke verhalen die deze ontdekkingen aandrijven. De verhalen van de wetenschappers, de gemeenschappen en de culturen die betrokken zijn bij ruimteonderzoek vormen een prachtige bron van betekenis dat onze nieuwsgierigheid prikkelt en ons aanzet tot reflectie.
Mijn enthousiasme om met anderen ideeën uit te wisselen, gedachten te delen, te spreken over onderwerpen die ogen doen oplichten, hersenen doen kraken en áha-momenten doen ontstaan, krijgt vorm in dit project. Door de jaren heen heb ik vriendschappen opgebouwd en kennis uitgewisseld met ruimte experts van over de hele wereld van ruimtevaartdeskundigen, natuurkundigen, specialisten in ruimterecht, interstellaire reizigers, ingenieurs en kunstenaars. Samen met hen bezoek ik plekken waar ruimteonderzoek plaatsvindt, en we gaan in gesprek met de mensen die er werken en onderzoeken doen. We vragen ons af: Wat is de geschiedenis van deze plek? Welke impact heeft ruimteonderzoek op de mensen die hier leven, en hoe beïnvloedt deze plek het onderzoek? Wat betekent het om onze blik naar de sterren te richten vanaf deze plek?
In deze bundel beschrijf ik mijn reizen naar observatoria en ruimteonderzoeksinstituten, gedreven door de wens om meer te leren over de betekenis van plaats. Ik zie deze expedities niet alleen als wetenschappelijke avonturen, maar ook als kansen om de mensheid en haar geschiedenis in een breder perspectief te plaatsen. Elke locatie onthult verhalen die verder gaan dan de technische wonderen van ruimtevaart; ze bieden een venster naar de menselijke ervaring, onze dromen, en de lessen die we hebben geleerd. Wat zegt de ruimte over onze plaats in het universum? Hoe beïnvloeden onze verhalen de manier waarop we de toekomst verkennen? En wat kunnen deze ontdekkingen ons leren over de essentie van ons bestaan?
Dit schrijven belicht de schoonheid van plek en ruimte, het kijken naar de sterren terwijl we tegelijkertijd, onvermijdelijk en essentieel, aardbewoners zijn; en nodigt uit tot reflectie over onze verantwoordelijkheden als aardse en kosmische burgers.Door deze verhalen te delen, hoop ik een ruimte te creëren voor reflectie en dialoog, waar wetenschap en filosofie elkaar ontmoeten.